کد مطلب:7991 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

اگر شخصي كسي را مجبور به كاري عليه ديگري كند كه به ظاهر كار بد است، ولي نيت او خير باشد چه حكمي دارد؟

خواهر گرامي! سؤال شما بسيار كلي است روشن نيست مراد شما از آن كاري كه بد است چيست؟ آيا در حد اذيت كردن يا ضرر رساندن و غيره است يا نه؟ اگر آن كار از اين نوع امور باشد كه حرام شرعي است. گرچه نيست خير در آن باشد قطعا جايز نيست، زيرا تنها نيت خود داشتن كافي نيست. به نظر بزرگان در انجام يك كار مطلوب و پسنديده دو چيز لازم است: حسن فعلي و حسن فاعلي. حسن فعلي مربوط به نفس عمل و نتايج حاصل از آن است و حسن فاعلي مربوط به نيست شخصي است كه آن را انجام ميدهد. در اسلام، هدف وسيله را توجيه نميكند، يعني نميتوان براي رسيدن به هدف مقدس و متعالي از هر وسيله نامشروعي استفاده كرد. يك شخص دو نان و انار ميدزديد و به بيماران ميداد منطقش اين بود كه هر كار خوبي ده برابر ثواب دارد و كار بد كيفرش يكي بيش نيست. بنابراين، 9 حسنه در نامه عمل مينويسند. امام صادق(ع) از قول خداوند فرمود: انما يتقبل انه من المتقين[1] تو به اقرار خودت چهار گناه مرتكب شدي، بلكه به عدد هر يك از آنها گناه ديگري مرتكب شدي و جمعا هشت گناه شد و هيچ..... هم نداري! از اين رو ميبينيم امام علي(ع) از بستن آب به سوي دشمن خود، يعني معاويه ممانعت ميكند و آن را از شهامت و جوانمردي به دور ميداند. با اين كه به هلاكت رساندن معاويه امري مطلوب به شمار ميرفت، اما بستن آب به روي او يك روش مذموم و ناپسندي بود كه حضرت از آن استفاده نكرد و يا شمر در صبح عاشورا به خيمهها نزديك ميشود و به فحاشي ميپردازد يكي از بزرگان اصحاب گفت: يا ابا عبدالله اجازه بدهيد الان با يك تير او را از پاي در آوردم. حضرت فرمود: نه گفتند: جرا اجازه نميدهيد؟ فرمود: من نميخواهم شروع كننده جنگ باشم![2]

[1]مرتضي مطهري، داستان و راستان، ج ص 210 - 214 با تلخيص.

[2]ر. ك. مرتضي مطهري، سيريدر سيره نبوي، ص 140 - 145.